Пошук

Археолагі знайшлі манастырскую пячатку прападобнай Еўфрасінні Полацкай

07 жніўня 2017

У ходзе рэстаўрацыйна-археалагічных работ ля паўднёвай сцяны Спаса-Праабражэнскага храма Полацкага Спаса-Еўфрасіннеўскага манастыра была знойдзена пячатка прападобнай Еўфрасінні XII стагоддзя.

Гэтая знаходка, якую зрабіў Аляксандр Салаўёў, вядучы навуковы супрацоўнік навукова-рэстаўрацыйнага аддзела Полацкага гісторыка-культурнага музея-запаведніка, будзе даследавацца навукоўцамі розных спецыяльнасцяў. Навукоўцы з Беларусі і Расіі, якія ажыццяўляюць навуковае кіраўніцтва раскопкамі ў старажытнай абіцелі, далі сёстрам манастыра першыя каментарыі аб значэнні знойдзенай пячаткі.

Аляксандр Салаўёў, вядучы навуковы супрацоўнік навукова-рэстаўрацыйнага аддзела Полацкага гісторыка-культурнага музея-запаведніка:

— Гэта віслая пячатка, такія звычайна прывешвалі да дакументаў таго часу, калі іх перавязвалі, каб дакументы ніхто не прачытаў. Унутры пропускаўся шпагат. Пячатка была знойдзена ў адкрытай гэтым летам грабніцы-аркасоліі.

Яўген Торшын, старшы навуковы супрацоўнік Дзяржаўнага Эрмітажа (Санкт-Пецярбург, Расія):

— Пласт разбурэнняў, які складаецца з абломкаў цэглы, раствора, пакрываў наогул усе прастору раскопу. Грабніца сама з пячаткай ніяк не звязаная. У непасрэднай блізкасці ад гэтай пячаткі была знойдзена і іншая пячатка ў 2015 годзе, на ўчастку, дзе праходзіла некалі сцяна XII стагоддзя. Сцяна была разрублена і знішчана пры дэмантажы галерэй. Верагодна, тады нейкія пласты, якія знаходзяцца пад падлогай, трапілі ў засыпку.

Іна Леанідаўна Калечыц, дацэнт кафедры ўсеагульнай гісторыі і методыкі выкладання гісторыі Беларускага дзяржаўнага педагагічнага ўніверсітэта, кандыдат гістарычных навук:

— Перад намі пячатка, якую можна вызначыць як прыналежную прападобнай Еўфрасінні Полацкай. Гэта другая пячатка, якая была знойдзена. Яна вельмі адрозніваецца па якасці выканання, і па тэхніцы. Вельмі тонкая праца. Пячатка двухбаковая – ў той час было прынята прывешваць да дакументаў свінцовыя пячаткі, яны называліся булы. Была такая традыцыя візантыйская, старажытнаруская — прапускалі шнурочки праз дакумент, браўся свінцовы шарык, праз яго таксама прапускалі гэтыя вяровачкі, і адмысловымі абцугамі, прыстасаваннем, якое называлася булацірый, ён пламбіраваўся з двух бакоў, атрымліваліся адбіткі. Такія адбіткі мы бачым з двух бакоў. З аднаго боку мы бачым выяву прападобнай Еўфрасінні Александрыйскай — патранесы, апякункі прападобнай Еўфрасінні Полацкай. Мы бачым востры кукаль у яе на галаве. У адной руцэ ў яе крыж, іншая рука ўзнята ў благаславенні. І надпіс па абодвух баках малюнка «Иефросинья». Калі пішацца аб самой прападобнай Еўфрасінні Полацкай — пішацца «Офросинья», мабыць, каб адрозніць. «Офросинья» — так, хутчэй за ўсё, прападобную называлі. Па крузе ішоў надпіс, які павінен быў чытацца як «Госпадзі, помози рабе Сваей Офросинье на многая лета». Застаўся толькі невялікі кавалачак «на многая лета». Астатні надпіс і аблічча былі наўмысна сапсаваныя нейкім спецыяльным інструментам. Магчыма, атрымаўся не вельмі ўдалы адбітак пячаткі. Са зваротнага боку выява Хрыста Спасіцеля «Пантакратар», якая практычна цалкам супадае з выявай, што знаходзіцца ў нас у храме (Спаса-Праабражэнскім храме Полацкай абіцелі) на фрэсцы. То бок, гэта пячатка і прападобнай, і пячатка манастыра.

Sobor.by / Church.by